Παπαδημητρίου Υπερλειτουργική κύστη
Τι είναι η υπερλειτουργική κύστη;
Η υπερλειτουργική κύστη είναι μία πολύ συχνή ουρολογική κατάσταση που μπορεί να υπάρχει μέχρι και στο 20% του πληθυσμού, ειδικά στις γυναίκες, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής. Φυσιολογικά η ουροδόχος κύστη συσπάται μόνο όταν θέλουμε να ουρήσουμε για να την αδειάσουμε. Στα διαστήματα μεταξύ των ουρήσεων η κύστη δουλεύει σαν δεξαμενή αποθήκευσης και ο μυς της, που λέγεται εξωστήρας είναι σε ηρεμία. Αν η κύστη όμως συσπάται στα μεσοδιαστήματα χωρίς τη θέλησή μας, τότε μιλάμε για ‘υπερλειτουργική κύστη’.
Η υπερλειτουργική κύστη είναι μία κλινική διάγνωση, η διάγνωση δηλαδή μπαίνει με βάση τα συμπτώματα του ασθενούς.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερλειτουργικής κύστης;
Η υπερλειτουργική κύστη είναι το κλινικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από επιτακτικότητα με ή χωρίς επιτακτική ακράτεια, που συνήθως συνοδεύονται από συχνουρία και νυκτουρία. Αυτός είναι ο ορισμός της Διεθνούς Εταιρίας Εγκράτειας που ισχύει παγκόσμια.
Επιτακτικότητα: είναι το κυρίαρχο και απαραίτητο σύμπτωμα. Ο ασθενής έχει συχνά μία έντονη, ξαφνική επιθυμία για ούρηση που δεν μπορεί να αναστείλει. Πρέπει να τρέξει προς την τουαλέτα. Στο 1/3 των ασθενών υπάρχει και συνοδός ακράτεια όταν ο ασθενής δεν προλαβαίνει να φθάσει στην τουαλέτα. Αυτό που συνήθως συμβαίνει ουσιαστικά είναι ότι χωρίς τη θέληση του ασθενούς η κύστη συσπάται μόνη της και σπρώχνει τα ούρα προς τα έξω. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί με την μέτρηση της πίεσης της κύστης με μία ειδική εξέταση που λέγεται Ουροδυναμικός Έλεγχος.
Συχνουρία: Συνήθως ο ασθενής που έχει υπερλειτουργική κύστη αναφέρει ότι πηγαίνει συχνά στην τουαλέτα. Φυσιολογικά ο άνθρωπος ουρεί μέχρι 7-8 φορές το 24ωρο, ενώ στην υπερλειτουργική κύστη μπορεί να πηγαίνει μέχρι και 20 φορές τη μέρα ουρώντας μικρότερους όγκους ούρων! Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί εύκολα με τη συμπλήρωση ενός ημερολογίου ούρησης όπου ο ασθενής γράφει τις ώρες και τις ποσότητες που ουρεί για 2-3 ημέρες.
Νυκτουρία: ακριβώς λόγω των ακούσιων συσπάσεων της κύστης, ο ασθενής σηκώνεται για να ουρήσει κατά τη διάρκεια της νύκτας πάνω από μία φορά. Αυτό όμως μπορεί να οφείλεται και σε άλλους λόγους. Ενδεικτικά αναφέρεται η άπνοια στον ύπνο, όπου ο ασθενής ροχαλίζει και κάνει διακοπές στην αναπνοή του και η νυκτερινή πολυουρία όπου παράγεται μεγαλύτερη από το κανονικό ποσότητα ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας. Το ημερολόγιο ούρησης είναι πολύ βοηθητικό.
Ποια είναι η αιτία της υπερλειτουργικής κύστης;
Η υπερλειτουργική κύστη είναι συχνή στα παιδιά, στις γυναίκες μέσης ηλικίας και στους ηλικιωμένους. Εμφανίζεται συχνά και σε άνδρες μετά τα 50 σαν συνοδό σύμπτωμα της καλοήθους διόγκωσης του προστάτη. Συνήθως η αιτία είναι άγνωστη και ονομάζεται ιδιοπαθής υπερλειτουργική κύστη. Όταν υπάρχει νευρολογικό ιστορικό ονομάζεται νευρογενής υπερλειτουργική κύστη. Νευρολογικά νοσήματα που προκαλούν πολύ συχνά αυτή την πάθηση είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας και τα κατάγματα της σπονδυλικής κύστης. Άλλοι λόγοι που πρέπει να αποκλειστούν και μπορούν να προκαλούν συμπτωματολογία υπερλειτουργικής κύστης είναι οι πέτρες της κύστεως, οι όγκοι και τα στενώματα της ουρήθρας.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Θα συζητήσετε με το γιατρό σας τις επιλογές. Αρχικά συντηρητικά χρειάζονται μεταβολές των συνηθειών σας, περιορισμός για παράδειγμα του καφέ και τσαγιού και περιορισμός των υγρών μετά τις 7 το απόγευμα. Ο καφές μπορεί να αλλάξει σε ντεκαφεϊνέ.
Ροφήματα και συνήθειες που ερεθίζουν την κύστη είναι:
- Τσάι
- Καφές
- Ζεστή σοκολάτα
- Πράσινο τσάι
- Πορτοκαλάδα-λεμονάδα
- Τομάτες
- Κόκα κόλα
- Αλκοόλ
- Αντίθετα ΔΕΝ ΕΡΕΘΙΖΟΥΝ την κύστη:
- Νερό (σε φυσιολογικές ποσότητες)
- Γάλα
- Καφές ‘ντεκαφεϊνέ’
- Τσάι ‘ντεκαφεϊνέ’
- Μιλκ-σέικ
Επίσης υπάρχουν φάρμακα που είναι αποτελεσματικά στους περισσότερους ασθενείς και αποτελούν το σημαντικότερο κομμάτι της θεραπείας. Τα φάρμακα που κυρίως χρησιμοποιούμε είναι τα αντιμουσκαρινικά και το mirabegron. Η θεραπεία προσαρμόζεται ανάλογα με τη βαρύτητα και την επιθυμία του ασθενούς. Όταν τα συμπτώματα είναι ανθεκτικά και επιμένουν απαιτείται μία ειδική εξέταση, ο Ουροδυναμικός Έλεγχος. Εκεί θα διαπιστωθεί αν υπάρχουν ακούσιες συσπάσεις του εξωστήρα και θα μπορεί να σχεδιαστεί μετά η περαιτέρω εξειδικευμένη θεραπεία. Αν έχετε επιτακτικότητα στην ούρηση, συχνουρία ή νυκτουρία επισκεφθείτε τον ουρολόγο σας.